Almanlar?n sürekli anlatt??? bir hikaye vard?r. Bu hikaye bizde yönetim, sistem, siyaset kitaplar?na da konu olmu?tur. Hikaye ?öyle;
- Dünya sava??nda Almanlar Macaristan’? i?gal eder. Alman general tanklarla bir köyden geçerken tuvalet ihtiyac? hisseder, iyice s?k???r. Askerlerine söyler, askerler de hemen oradaki köylülere general hazretleri için münasip bir hela göstermeleri konusunda emrederler.
-Generalimize bir tuvalet gösterin.
Köylünün biri önde bir grup Alman asker arkada köylünün evinin arkas?ndaki tarlaya gelirler. Köylü,
– buras? benim tarlam biz buraya yap?yoruz, sayg? de?er generaliniz de buraya yapabilir.
Saçma sapan bir yer, hiçbir tuvalet sistemi yok. Alman general çok sinirlenir. Bu nas?l bir organizasyon. Nas?l bir berbat ya?am tarz?…
Köylü sakince ?öyle der.
– E?er bizim organizasyonumuz iyi olsa, ?imdi ben sizin tarlan?za yap?yor olurdum.
De?i?im ve dönü?üm zordur. Gelece?in de?i?ece?ini bilip, görüp, dü?ünüp ama hiçbir ?ey yapmamak gelecekteki de?i?imin mutlak negatif etkisini kabul demektir.
?llaki her ?ey de?i?meli mi? Hem evet hem de hay?r.
Önce evet; Her ?ey de?i?meli.
Kendi etraf?nda kör bir döngüye girmi? her ?ey de?i?meli. Kendini inkar de?i?meli. Gelene, gelmekte olana, olana olmakta olana, gelece?e gözünü kapatm??, kula??n? t?kam?? herkes, her?ey de?i?meli.
Hay?r hiçbir ?ey de?i?memeli.
Mesela sokak adlar? de?i?memeli. Mesela bir ?ehrin plan? do?al afetler d???nda planlar? de?i?memeli. Mesela, e?itim sistemi her y?l, her hafta, her ay her gün, her müdüre göre de?i?memeli. Mesela adalet ki?iden ki?iye, makamdan makama, güçten güce, renkten renge göre de?i?memeli.
Sistem gelece?i görmeli. Sistem kim yada ne? Kimler bu sistemi temsil eder? ya da nedir bu sistem denilen ?ey yahu? Size ba?kalar?n?n kural bu, kanun bu, yönetmelik bu, bunu yapmal?s?n dedikleri ?eydir. Sistem gelece?i görmeli ve her ?eyi herkesi e?it ve hak etti?i yere koymal?d?r. Adi/s?radan birini ba?, kaliteli ve meziyetli birisini de ayak etmemelidir. Gelece?i görme k?sm? da kimin ba? kimin ayak olmas? gerekti?ini planlamakt?r. Do?ru sistem tercihi de aya?a uygun olan? ba?a uygun olan? tercih etmektir.
Çimlere basmak yasak. E bast?n ne olacak? Bekçisi/yetkilisi yok iken, veya tan?d?k varken çimlere basmak serbest, tan?d?k yoksa, bekçi/yetkilisi varsa çimlere basmak yasak olmas?n. Sistem herkese e?it muamele etsin. Sistemin de?i?imi herkese e?it muamele etmesidir.
Var olan bütün sistem bir kurgudur. Kurgular, kurucular?nca oynan?r. Di?erleri sadece figürand?r. Kurucular? figüranlar?n? besler, figüranlarda sistemin kurucular?n? beslerler. ?ster mekanik olsun, ister sosyal. Birileri yada bir ?eyler hep sistem taraf?ndan harcan?r. Yok edilir. Yeni bir ürün ile ortaya ç?kar. Ama sistemin devam? bu süreçte kutsanm?? olur. Sistemin kurucular? kutsala itibar etmez, figüranlardan itibar etmeleri beklenir, istenir, yapmayanlar cezaland?r?l?r. Tekrarlayay?m bütün sistemler bir kurgudur. Gelece?i görmek istiyorsak haz?r kurgulara figüran olmayal?m. Çarklar bir yerde durur. Di?lileri k?r?l?r.
Sistem ne der : Okumadan Geçme
Ahmet ?erif ?zgören, Gelece?i Yönetmek, Ank. 2017 ( merakl?lara not: Generalin hikayesi s. 23)
George Orwell, Hayvan Çiftli?i, Çev. Çelal Üster, ?st. 2000 (merakl?lara not: Bütün hayvanlar e?ittir, ama baz? hayvanlar daha e?ittir. Hangi hayvanlar e?itse art?k!)
Zygmunt Bauman, Çal??ma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, Çev. Ümit Öktem, ?st. 1999 (merakl?lar?na not: Yoksullara çal??ma eti?i ö?retip! Tüketim toplumunu nas?l refah devleti diye satars?n?z? )