Edirneli lise öğrencisi Bilge Sevdik, yol hipnozu ile ilgili yaptığı araştırmalar sonucu babasının bu durumu yaşadığını fark etti ve bu konuda çözüm üretmek için kolları sıvayarak, yazılım projesi geliştirdi.
Özellikle yorgunlukla karıştırılan, daha çok otoyollarda görülen ve gözü açık uyumak olarak da bilinen ’yol hipnozu’ yıl içerisinde yüzlerce kazaya neden oluyor. Edirne Süleyman Demirel Fen Lisesi 11. sınıf öğrencisi Bilge Sevdik, yol hipnozu için yazılım geliştirdi.
Liseli Bilge Sevdik’in geliştirdiği projede, veriler akıyor, bilgisayar çalışıyor, kameralar devreye giriyor ve sesli uyarıda bulunuyor. Sistem kişiye özel olarak çalışıyor. İlk başta 15 dakika boyunca kişinin sürüş esnasındaki davranışlarını kaydediyor.
Bilge Sevdik, sürücülerin yola konsantre olurken hıza da bağlı olarak düz yol şeritlerinde hipnoz durumuna geçebildiğini hatırlattı. Ailece uzun yolculuğa çıktıklarını söyleyen Sevdik, yol hipnozu konusunda yaptığı araştırmaları babası ile paylaştı. Babasının da yolculuk esnasında bu durumu yaşadığını söylemesi üzerine harekete geçen Sevdik, bu konuda bir çalışma yaparak sistem ve proje geliştirdi. Sevdik’in projesi TEKNOFEST’ten ikincilik ödülü kazandı. Sevdik, projesinin TOGG gibi yerli ve milli araçlarla entegre edilmesini istiyor.
“Babamın yolculuklarda bu durumu yaşadığını fark ettik”
Yol hipnozunu bir haberde gördükten sonra bu konuda bir şey okuduklarını ve sonrasında babasının yolculuklarda bu durumu çok sık yaşadığını belirttiğini söyleyen Sevdik, “Bu durumdan dolayı birkaç kaza riski yaşadık. Bu duruma bir çözüm üretmek istedim. O yüzden önce trafik polisleri ve ileri sürüş teknik uzmanları gibi farklı kişilerle görüştüm. Bunun nasıl bir durum olduğunu öğrendim makaleler okudum. Sonrasında sürüş görüntülerinin ve sürücünün bu durumda ne yaşadığını anlamak adına babamı uzun yolda kameralar üzerinden kaydederek nasıl bir tepki verdiğini izledim. Buna yönelik görüntü işleme sistemleri oluşturarak, bunu kendi yaptığım test aracı ile denedim. 8 farklı araçta 10 farklı kişiyle de denemesini yaptık. Sonrasında da uygulamaya koyulduk” ifadelerine yer verdi.
“Yorgunlukla karıştırılıyor”
Yol hipnozuna karşı erken tespit projesi geliştirdiğini belirten Sevdik, “Bu durum sürücülerin yaşadığı bir dalgınlık durumu aslında buna gözleri açık uyuma da deniyor. Sürücünün özellikle benzer uyaranlardan dolayı yaşadığı bir trans durumu. O yüzden özellikle otoyollarda görülüyor. Bu durum yorgunlukla çok karıştırılıyor. Fakat yorgunlukla belirtileri çok farklı. Bu yüzde araç içi halihazırda bulunan sistemler veya yorgunluk tespit sistemleri bunu tespit edemiyor. Ben de bir yazılım geliştirdim. Sistemde 2 farklı yazılım çalışıyor. Birinci yazılım vücut hareketleri ve genel hareket durumuna bakıyor. İkinci yazılım ise göz kırpma sayısına, göz açıklığının değişimine ve kafa hareketlerine bakıyor. Aslında aynaya bakma refleksine bakıyor. İki yazılımda ilk 15 dakika sürüş sürecinde bir ortalama alıyor. Ne kadar hareket edildi, ne kadar göz kırpıldı gibi durumlara bakıyor. Sistem kişiye özel çalışıyor” dedi.
“Hipnoz riskindesiniz uyarısı veriyor”
Sistemin hareket oranının belli oranda düşmesiyle sesli uyarı vererek hipnoz durumunu erkenden tespit ettiğini belirten Sevdik, iki şekilde de olabildiğini şuan ayarladıkları sisteme göre ’hipnoz riskindesiniz’ şeklinde bir sesli uyarı verdiğini aktardı.
Hipnoz durumunu yakalamanın oldukça zor olduğunu söyleyen kimya öğretmeni ve projenin danışmanı Kubilay Cengiz Şentunalı, proje sonrası patent başvurusu yapıldığını ve işlemlerin devam ettiğini belirtti.
