Ateşli havalenin, yüksek ateş nedeniyle ortaya çıkan nöbetler olduğunu belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Taşkın Taş, “Genellikle 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda daha yaygındır, ancak her çocuğun riski aynı değildir. Ailede ateşli havale geçiren biri varsa, çocukta risk artabilir. Çevresel faktörler (sık enfeksiyonlar) ve genetik yatkınlık da riski etkileyebilir” dedi.
Medical Park Ataşehir Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Taşkın Taş, ateşli havale hakkında açıklamalarda bulundu. Ateşli havalenin tanımını yapan Dr. Öğr. Üyesi Taş, “Ateşli havale, yüksek ateş nedeniyle ortaya çıkan nöbetlerdir. Genellikle 6 aydan 5 yaşına kadar olan çocuklarda görülür. Ateşli havale, beynin sıcaklık artışı nedeniyle anormal elektriksel aktivite gösterdiğinde vücutta kasılmalar, titremeler ve bilinç kaybı gibi belirtilere yol açabilir. Genellikle 38 derecenin üzerindeki ateşle ilişkilidir ve birkaç dakika süren nöbetler çoğunlukla kendiliğinden geçer” diye konuştu.
“Havale türleri”
Dr. Öğr. Üyesi Taş, ateşli havale türlerini şöyle açıkladı: “Basit ateşli havale: Kısa süreli, tek bir nöbet olur ve genellikle vücudun sadece bir tarafını etkiler. Genelde iyileşme hızlıdır ve nörolojik hasar bırakmaz. Komplike ateşli havale: Nöbet daha uzun sürer, vücudun her iki tarafını etkiler ve birkaç kez tekrar edebilir. Bu durumda tıbbi müdahale gereklidir.”
“Ani bilinç kaybı görülebilir”
Ateşli havalenin belirtilerine değinen Dr. Öğr. Üyesi Taş, “Belirtiler arasında ani bilinç kaybı, kasılmalar, gözlerin yukarıya kayması, nefes alıp vermede düzensizlik ve dudaklarda morarma yer alır. Ateşli havale geçiren bir çocuğun hızlı bir şekilde iyileşmesi yaygın olsa da, doktor değerlendirmesi ve ateşin kontrol altına alınması önemlidir” dedi.
“Yüksek ateş varsa dikkat edilmeli”
Dr. Öğr. Üyesi Taş, ateşli havalenin anlaşılabileceği durumları şu şekilde sıraladı:
“Yüksek ateş: Çocuğun ateşi 38 derecenin üzerine çıkmıştır. Hızla yükselen ateş, havale riskini artırır.
Ani başlangıç: Ateş yükseldiği sırada çocuğun aniden nöbet geçirmeye başlaması, genellikle birkaç saniye ile birkaç dakika sürer.
Nöbet sonrası durum: Nöbet bittikten sonra çocuk bir süre uyuşuk olabilir, ancak kısa sürede normale döner ve uzun süreli bilinç kaybı veya nörolojik sorun görülmez.”
“Viral enfeksiyonlar neden olabilir”
Havalenin nedenlerinden bahseden Dr. Öğr. Üyesi Taş, “Çocuklarda genellikle 6 ay ile 5 yaş arasında yüksek ateş nedeniyle görülür. Havale beyindeki anormal elektriksel aktiviteler sonucu vücutta kasılmalar, titremeler ve bilinç kaybına yol açan bir durumdur” dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Taş, havalenin başlıca nedenlerini şu şekilde açıkladı: “Viral enfeksiyonlar (soğuk algınlığı, grip), bakteriyel enfeksiyonlar (kulak enfeksiyonları), aşılar, epilepsi, beyin travması, beyin enfeksiyonları, metabolik dengesizlikler, ilaçlar, genetik faktörler, beyin tümörleri ve hormonel değişiklikler.”
“Her çocukta görülmez”
Ateşli havalenin her çocukta görülmediğini aktaran Dr. Öğr. Üyesi Taş, “Genellikle 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda daha yaygındır, ancak her çocuğun riski aynı değildir. Ailede ateşli havale geçiren biri varsa, çocukta risk artabilir. Ateşin hızla yükselmesi, havale riskini artırır. Sağlıklı çocuklar daha az risk altındadır, ancak bağışıklık sistemi veya nörolojik durumu hassas olanlarda risk artabilir. Çevresel faktörler (sık enfeksiyonlar) ve genetik yatkınlık da riski etkileyebilir. Özetle, ateşli havale her çocukta görülmez ve risk, yaş, aile öyküsü ve ateşin hızla yükselmesi gibi faktörlere bağlıdır. Havale geçiren çocuklar genellikle iyileşir, ancak uzman hekime danışmak önemlidir” ifadelerini kullandı.
“İlkyardım doğru şekilde olmalıdır”
Ateşli havalenin doğru şekilde yönetilmesi gerektiğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Taş, ateşli havale geçiren bir çocuğa yapılması gereken ilkyardım adımlarını şöyle sıraladı:
“Sakin olun: Panik yapmayın çünkü ateşli havale çoğu zaman kısa sürelidir.
Çocuğu güvenli bir yere yatırın: Çocuğu yumuşak bir zemine yatırın, başını koruyarak sert nesnelerden uzak tutun.
Ağzında bir şey olmamasına dikkat edin: Çocuğun ağzına herhangi bir şey koymayın.
Zamanı takip edin: Nöbetin süresini takip edin. 5 dakikadan uzun süren nöbetlerde hemen acil yardım çağırın.
Çocuğun üzerindeki kıyafetleri rahatlatın: Sıkı kıyafetleri gevşeterek ateşi düşürmeye yardımcı olun.
Ateşi kontrol altına alın: Ateş düşürücü ilaç verin, ancak önce bir sağlık profesyoneline danışın.
Çocuğun başını ve vücudunu izleyin: Nöbet sonrası çocuk uyuşuk olabilir, dikkatlice gözlemleyin.
Uzman hekime başvurun: Ateşli havale geçiren çocuk mutlaka bir doktora gösterilmelidir.”
“Epilepsi gelişme riski yüzde 1-2’dir”
Ateşli havalenin genellikle kalıcı sağlık sorunlarına yol açmadığını ve çoğu çocuğun iyileştiğini dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Taş, “Basit ateşli havale geçiren çocuklar genellikle hızlıca iyileşir ve nörolojik gelişimleri normaldir. Çoğu çocukta ateşli havale sonrası zeka veya gelişimsel bir sorun görülmez. Ancak, bazı nadir durumlarda uzun vadeli etkiler görülebilir. Uzun süren veya tekrarlayan nöbetler, nadiren nörolojik sorunlara yol açabilir. Ateşli havale sonrası epilepsi gelişme riski yüzde 1-2 civarındadır. Ailede epilepsi öyküsü varsa, bu risk biraz daha yüksektir” şeklinde konuştu.
“Tedavi yolları”
Tedavi yollarına değinen Dr. Öğr. Üyesi, “Ateşli havale genellikle kendiliğinden geçer ve ciddi tedaviye ihtiyaç duymaz. Ancak, doğru şekilde yönetilmesi önemlidir. Ateş düşürücü ilaçlar (paracetamol, ibuprofen) kullanılabilir, ancak aspirin verilmemelidir. Fiziksel yöntemlerle (ılık suyla banyo, ıslak bez) ateş düşürülebilir, fakat suyun aşırı soğuk olmaması gerekir. Uzun süren nöbetlerde antikonvülzan ilaçlar (diazepam, lorazepam) verilebilir. IV (damardan verilen) sıvılarla elektrolit dengesi sağlanabilir. Çoğu çocuk bir daha havale geçirmez. Ancak tekrarlayan nöbetler epilepsiye yol açabilir ve antiepileptik ilaçlar gerekebilir. Çocuğun nörolojik gelişimi izlenebilir ve herhangi bir gerilik durumunda erken müdahale yapılabilir. Ailelerin eğitilmesi, havale sırasında ne yapacaklarını bilmeleri önemlidir. Psikolojik destek, özellikle ilk kez bu durumu yaşayan aileler için faydalıdır. Sonuç olarak, ateşli havale tedavisi genellikle basittir, ancak uzun süreli nöbetler veya tekrarlayan havale durumlarında tıbbi müdahale gerekebilir. Çocuğun durumu izlenmeli ve gerektiğinde bir doktora başvurulmalıdır” dedi.
