?iddet inanc?n, vicdan?n, merhametin ve akl?n, oldu?u yerde bar?namaz. ?nsanl?k vazifelerinden biri de kime, neye, nas?l ve nerede olursa olsun her türlü ?iddetin kar??s?nda olmakt?r.
Hukuk devletinde kamu düzeni ve toplum bar???n? tesis etmek için ?iddet ile mücadele de dâhil her türlü i? ve i?lemin hukuka uygun olmas? gerekir.
Hukuk düzeninin fonksiyonu sosyal ve kültürel ihtiyaçlara göre toplumun gerçek hayat ili?kilerini düzenlemektir. Aksi bir durum toplumda kar???kl??a ve bozulmaya sebep olur. Bu sebeple %99’u Müslüman olan ülkemizde ?stanbul Sözle?mesi ile ?iddete kar?? mücadele edilmesi mümkün de?ildir. F?trat? reddeden, f?trattan gelen özellikleri ?iddetin kayna?? olarak gören, LGBT’yi normalle?tiren bir sözle?menin asl?nda nas?l kabul edildi?ini anlamak da mümkün de?ildir.
?stanbul Sözle?mesi ortada yokken de ?iddet ile mücadele ediliyordu. 1998 tarihli 4320 say?l? “Ailenin Korunmas?na Dair Kanun” bu mücadelede önemli kilometre ta?lar?ndan birisidir. Asl?nda “?iddet uygulayan?n evden uzakla?t?r?lmas?n? getiren” bu kanundur. “Evden uzakla?t?rmalar” san?ld???n?n aksine ilk defa 6284 say?l? “Ailenin Korunmas? ve Kad?na Kar?? ?iddetin Önlenmesi Kanunu” ile getirilmi? de?ildir. 6284, 4320 say?l? kanunu daha da geni?leterek onun yerine gelmi?tir. Kamuoyunda zannedildi?i gibi 6284 s.l? Kanun ?stanbul Sözle?mesi sonucu ç?kar?lm?? bir kanun de?ildir! Gerçekte mahkemeler 22 senedir evden uzakla?t?rma ve di?er tedbirlerin uygulanmas? hakk?nda kararlar vermektedirler. Zaten 4320 tek sayfal?k bir kanundu ve geli?tirilmeye muhtaçt?.
6284 say?l? kanunda bir defa bile “toplumsal cinsiyet” kavram? geçmemektedir.
6284 sadece kad?nlar?n uzakla?t?rma karar? alabildi?i bir kanun de?ildir, kad?n erkek ?iddete maruz kalan istisnas?z herkesin uzakla?t?rma karar? alabildi?i bir kanundur. Birçok dosyada erkek lehine karar verilmi? ve kad?n evden uzakla?t?r?lm??t?r. Amaç; kime kar?? olursa olsun ?iddete u?rayan ki?iyi korumakt?r. Kad?nlar?n bu yola daha çok müracaat etmesi ?iddete daha fazla maruz kald?klar? içindir.
Kanun sadece ?iddet uygulayana yönelik önleyici tedbirlerden ibaret olmay?p ?iddet ma?durlar?na yönelik koruyucu tedbirler de içermektedir.
Bu kanun ile gerek ?iddetin, gerekse önleyici ve koruyucu tedbirlerin kapsam?, hangi karar mercilerinin görevli ve yetkili oldu?u net bir ?ekilde ortaya konulmu?tur.
Aleyhine karar verilen ki?iye itiraz hakk? da getirilmi?tir.
4320 s.l? Kanuna göre cezalar hafifletilmi?, nitelikleri de?i?tirilmi? ve süresi de bölünmü?tür. Hapis cezas? zorlama hapsine (tazyik hapsi) çevrilmi?tir. Dolay?s?yla art?k bu cezalar suç te?kil etmemekte, sab?kaya ve sicile (polis kayd?) girmemekte, tekerrüre esas olmamaktad?r.
Kanun evden uzakla?t?rma tedbiri ile ilgili olarak “?lk defas?nda en çok 6 ay uzakla?t?r?l?r” demektedir. Kimi hâkim 10 gün uzakla?t?rma karar?r verip süreyi talep do?rultusunda uzatmakta, kimisi de ba?tan 6 ay uzakla?t?rma karar? vermektedir. Süreyi durumun gereklerine, ihtiyaca göre belirlemek mümkündür.
6284 s.l? Kanunun aileyi her aç?dan, tümü ile korumas? mümkün de?ildir. Kanunun içeri?ini ad?nda geçen “Ailenin Korunmas?” ibaresi tam olarak yans?tmamaktad?r. Burada ailenin her yönden korunmas? de?il ?iddetten korunmas? söz konusudur. Zaten bir kanunla aile tümüyle korunamaz.
“Ailenin Korunmas? ve Kad?na Kar?? ?iddetin Önlenmesine Dair Kanun” isminde “Aile” geçti?i için ?srarl? takip durumunda evlilik d??? ya?ayanlara ve e?cinsellere de uyguland??? için sanki bunlar da “aile” kavram? içerisine al?n?yormu? hissini uyand?rmaktad?r. Hâlbuki Kanun aile bireylerini ifade ettikten sonra “ve” diyerek ?iddete maruz kalan aile bireyleri d???ndaki ki?ileri ayr?ca belirtmektedir. Devlet ?iddet ma?duru herkesi korumakla mükelleftir.
Evden uzakla?t?rma karar? verilen kocan?n kar?s?na daha fazla ?iddet uygulad??? iddialar? hiçbir istatistiki veriye dayanmamaktad?r. Medya baz? münferit olaylar? haber yapmakta, dikkatler bu haberlere yo?unla?makta, evden uzakla?t?r?ld??? için e?ine sald?ramayan büyük ço?unluk görmezden gelinmektedir.
Delil aranmad???, beyan?n esas oldu?u iddialar?n?n Kanunda kar??l??? yoktur. 6284’e göre MA?DURLA ?LG?L? OLAN KORUYUCU TEDB?RDE DEL?L VEYA BELGE ARANMAZ. ??DDET UYGULAYAN ?LE ?LG?L? OLAN ÖNLEY?C? TEDB?RDE BÖYLE B?R HÜKÜM YOKTUR. Bununla beraber doktrinde ma?durun beyan?n? da bir delil olarak kabul eden görü?ler vard?r. Ayr?ca ?iddet suçlar? kapal? yer suçlar? oldu?u için ?ahit gibi delillere ula?ma veya hemen ula?ma gibi zorluklar da bulunmaktad?r. Asl?nda 6284 adeta ilk yard?m niteli?inde bir kanundur, karara kar?? itiraz hakk? bulunmaktad?r. Gerek afaki beyanlarla aleyhte kararlar verilmesi gerekse kararlara kar?? itirazlar?n reddedilmesi ile ilgili s?k?nt?lar uygulamadan kaynaklanmaktad?r.
Uygulamadan ve uygulay?c?lardan kaynaklanan aksamalar el birli?i ile giderilebilir. Aksamalar?n ya?and??? her kanun tümü ile kald?r?lacak olsa idi ?u anda mevzuatta hiçbir kanun kalmazd?. Bu ve benzeri süreçlerde belki de en tehlikeli durumlardan birisi bilgi sahibi olmadan, ?uursuzca, toplum psikolojisi ile hareket etmektir. Bu durum toplumda karga?aya ve kar???kl??a yol açmaktad?r. Savunulan veya reddedilen konular hakk?nda sa?lam bilgi sahibi olmak önemlidir. Toplumsal huzur ve düzen için de bu gereklidir.
B?R KISIM erkek bu süreçte;
* ?stanbul Sözle?mesine kar?? olan tepkiyi f?rsata çevirip kendileri aleyhlerine gördükleri 6284’ü de bu potaya dâhil etmeye çal??maktalar.
* Ele?tirdikleri erkek dü?manl??? gibi kendileri de kad?n dü?manl??? (mizojini) yapmaya ba?lad?lar.
* Kendi lehlerine konu?an bir k?s?m ?öhret merakl?lar?n? muhakeme bozukluklar? ve cehaletlerine ra?men öne itmeye ba?lad?lar. Bu tür konu?malar kamuoyunu yanl?? bilgilendirdi?i gibi bu yanl??l?k üzerinden bir çat??ma ortam?na da sebebiyet vermektedir.
* Kad?nlar? yükümlülük alt?na sokan (kad?n?n nafaka vermesi, aile giderlerine kat?lmas? gibi) hükümlere kar?? ç?kmamaktad?rlar. Bu da onlar?n gerçekten samimi ve adil olmad?klar?n? göstermektedir.
* Aleyhlerine gördükleri hususlarda dini inançla ba?da?mad???n? ileri sürerlerken nefislerine ho? gelenleri görmezden gelmekteler. Bu ba?lamda; zina tekrar suç olsun, dini ?artlar? ta??mayan ikinci evlilikler yasaklans?n, re?it olmayanla cinsel ili?ki ?ikâyete ba?l? olmaktan ç?kar?ls?n re’sen kovu?turulsun… dememekteler. Alkol kullan?m?n?n artmas?n?n ?iddet üzerindeki etkisinden hiç bahsetmemekte ve alkol kullan?m?na kar?? hiçbir ?ey söylememekteler.
* Uzakla?t?rma kararlar?n?n say?s? ile cinayete kurban giden kad?nlar?n say?s?n? kar??la?t?r?p “binde biri ölmü?tür, di?er 999 karar bo?una al?nm??t?r” demekte ?iddeti sadece ölümle e? tutmaktalar.
* Aleyhine uzakla?t?rma karar? al?nan neredeyse her erke?i iftiraya u?ram?? kabul etmekte, medyaya yans?m?? s?n?rl? say?daki örne?i devaml? bir ?ekilde gündeme getirerek hakl? olarak verilmi? kararlara de?inmemekteler. Her kesimden insan?n farkl? konularda ma?dur oldu?u iftira suçunun uygulamada i?lerlik kazanmad???n? ve bu sebeple iftiraya u?rayan aç?s?ndan maddi-manevi ne kadar a??r sonuçlar do?urdu?unu gündeme getirmemekte, bu konuda mücadele vermemekteler.
* Psikolojik ?iddeti ?iddet olarak kabul etmemekteler. Psikolojik ?iddet vard?r ve çok önemlidir. Bilim adamlar? psikolojik ?iddete insan beyninin fiziksel ?iddete tepki veren ayn? bölgesinin tepki verdi?ini yani ayn? etkiyi/ac?y? gösterdi?ini ifade etmektedirler. Çokça duymu?uzdur “vursayd? ama bunu söylemeseydi” diye. Psikolojik ?iddetin insan? nas?l bitirdi?ini buna maruz kalanlar çok iyi bilir. ?ntiharlara varan durumlara sebep olan psikolojik ?iddetten insanlar o kadar çok etkilenmektedir ki çevrenizde kariyer sahibi birçok insan?n bu sebeple kariyerlerinde b?rak?n ilerlemeyi geriye gitti?ini görürsünüz. Hatta erkeklerin evlilik içerisinde u?rad??? ?iddet türünün en üst s?rada olan? psikolojik ?iddettir. Erke?in kad?n taraf?ndan devaml? olarak ne kadar çal???rsa çal??s?n kariyerinin ve ba?ar?s?n?n yeterli görülmemesi, ekonomik yönden üst düzeydekilerle devaml? bir kar??la?t?rma yap?larak a?a??lanmas?, sundu?u hayat standartlar?n?n devaml? bir ?ekilde ele?tirilmesi, cinsel yönden yetersizlikle suçlamas?, her durumda k?l?b?kl?kla suçlanmas? gibi durumlar bu ?iddet türüne dâhildir.
* Ekonomik ?iddeti ?iddet olarak kabul etmemekteler. Ekonomik ?iddette vard?r ve çok önemlidir. Geçinmek için kar? kocan?n birlikte çal??mak zorunda kald??? bu devirde çokça rastlad???m?z bir ?iddet türüdür. Kad?n?n bütün paras?na el koyup ona hiçbir ?ey vermeyen, k?dem tazminat?na el koymak için i?ini b?rakt?ran, kad?n?n üzerindeki pantolonu y?rt?lana kadar senelerce giydiren, çocuklar?na okul ihtiyaçlar?n? bile almazken her gün sigaras?n?-içkisini alan, e?i üzerinden kredi borçlanmas? yaparak bunu zevk-ü sefada harcayan, e?ine miras hakk?n? ald?r?p bunun üzerine konan ki?inin yapt??? ?eyler ekonomik ?iddettir.
6284 s.l? Kanun gereklidir ve yürürlükte kalmal?d?r. Kanun ile ilgili yap?lmas? gerekenlerin genel çerçevesi ?u ?ekildedir;
* 6284 s.l? Kanunun uygulamadan ve uygulay?c?lardan kaynakl? aksamalar? giderilmelidir.
* Hâkimlerin üzerindeki medyatik ve siyasi bask? giderilmelidir.
* Bakanl?klar?n davalara müdahil olarak kat?lma hakk? gözden geçirilmelidir. Özellikle ceza davalar?nda gerçekte kamu avukat? olan savc? zaten kamuyu temsil etmekte ve Bakanl?ktan emir alabilmektedir. Dolay?s?yla gerekli müdahaleler ve talepler savc? vas?tas?yla yap?labilmektedir.
* “Ailenin Korunmas?” çok geni? bir ifade oldu?undan farkl? beklentilere sebep olmaktad?r, bu sebeple ismi de?i?tirilmelidir.
* “Ev içi ?iddet” yerine “hane içi ?iddet” tabiri kullan?lmal?d?r.
* Aile bireylerinin kapsam? yarg? içtihatlar?yla da olsa toplumu rahats?z etmeyecek ?ekilde aç?kça ortaya konulmal?d?r.
* Tedbir süreleri durumun gereklerine göre tespit edilmelidir.
* Tedbir kararlar?na itirazlar daha objektif bir biçimde incelenmelidir.
* Fertler kendini ?iddet e?iliminden uzak tutmak için geli?tirmeli ve e?itmelidir.
* Devlet bu geli?im ve e?itim için gerekenleri yapmal?d?r. (Aile dan??manl??? geli?tirilmeli sorunlar bo?anma a?amas?na gelmeden çözülmelidir. / Evlenecek ki?iler daha bilinçli hale getirilmeli, evlenmeden bo?anmay? dü?ünür olmaktan ç?kar?lmal?d?r. / Dini e?itimlerin içeri?i yeniden düzenlenmeli, yanl??lar ortadan kald?r?lmal? ve eksikler giderilmeli, ahlaki yükselme sa?lanmal?d?r.)
* Medya s?k? bir denetim alt?nda olmal?, cayd?r?c? yapt?r?mlar getirilmeli ve getirilen yapt?r?mlar uygulanmal?d?r.
